Klokken luiden

Politiek lijkt dezer dagen op één grote samenzwering tegen openbare bibliotheken en hun bescheiden maar hardwerkende bibliothecarissen. Als te veel bibliotheken sluiten, zullen we zien of we moeten ingrijpen, klinkt het weinig geruststellend bij de beleidvoerders. Wat is te veel en wanneer zal men ingrijpen? Als alle klaver uit het veld is? Gewoon voortdoen zoals we bezig waren, gaat ons in tijden van dalende bezoekers niet vooruit helpen. Misschien verkopen bibliothecarissen zich in deze digitale eeuw niet goed genoeg.

Een mooi voorbeeld van innovatieve dienstverlening komt uit de Verenigde Staten aangewaaid. Toen een wetenschapper verbonden aan het Fusion Technology Institute van Wisconsin een set oude Betamax-tapes wenste te ontcijferen met onderzoeksgegevens over de ontginning van Lunar Helium-3 had hij moeite om deze data te digitaliseren. Hij beschikte immers niet over een Betamax-speler. Dit illustreert de nood aan een upgrade van digitale archivering. Een aantal oude afspeeltoestellen zijn al moeilijk te vinden.

In de School of Library and Information Studies van WM ontwikkelden ze om die reden een apparaat om verouderde media naar moderne formaten te converteren. RADD staat voor Recovering Analog and Digital Data. Het toestel dat volledig gebouwd werd uit gerecycleerd materiaal staat nu in een hoekje in de leeszaal van de faculteitsbibliotheek. Het apparaat ziet er weliswaar wat vreemd uit maar kan zowel vinylplaten als VHS-cassettes afspelen, boeken scannen, 3 ½-inch diskettes en 35mm film lezen. In de nabije toekomst hopen ze het potentieel nog te verhogen met onder meer een 8-inch floppy drive.

Qua symboliek is dit staaltje digitale dienstverlening niet te overtreffen. Bibliotheken zijn niet last century maar moeten juist de brug tussen slaan tussen heden en verleden. Niet alleen om de kloof tussen digital natives en digital immigrants te verkleinen, maar ook om de kennis van de snel veranderende technologie te vrijwaren. We zijn in een tijdperk verzeild geraakt dat toestellen bij een defect niet meer hersteld maar meteen vervangen worden. Het is aan ons bibliothecarissen om aan te tonen dat bibliotheken niet vervangbaar zijn als het op overdracht van kennis en bibliotheekvoorzieningen in de samenleving gaat. Klokken luiden niet uit zichzelf.