Al dwalend: reisdagboeken

De reacties die Jan Gerrit Zwier met zijn eerder verschenen reisdagboeken en reisverhalen losweekte, waren uiterst wisselvallig. "Het noordelijk gevoel" en "Land van grote eenzaamheid" (over zijn reizen naar IJsland) konden nog op redelijk wat enthousiasme rekenen omwille van de grote antropologische kennis die Zwier tentoonspreidde. Ook de manier waarop hij zijn liefde voor de noordelijke gebieden kenbaar maakte, werkte aanstekelijk en deed velen naar de rugzak grijpen. "Dagboek van een provinciaal" werd al veel minder goed ontvangen. In zijn dagboeknotities toonde hij zich zeurderig en vooral haatdragend tegenover enkele collega-schrijvers. "Al dwalend" bevat opnieuw dagboeknotities en voorts ook een aantal verhalen die al in een eerdere versie in enkele Nederlandse kranten verschenen.

De besognes waar Gerrit Jan Zwier mee worstelt, zijn ondertussen genoegzaam bekend: zijn ongenoegen en irritatie omwille van de onwetende massatoerist die mooie streken of steden teistert, wordt ook nu weer tot vervelens toe gedeclameerd. Waarbij de schrijver zich zelf als een hooghartige (alternatieve) reiziger gedraagt, die weinig begrip kan opbrengen voor massagedrag en die de schoonheid van de natuur enkel in select gezelschap kan bewonderen. En zelfs dan durft het wel eens mislopen, dat bewijst zijn verslag van een reis door IJsland. De reizigers vinden hem als gids immers slaapverwekkend. Zwier verwijt hen dan weer hun desinteresse. Andere reisbestemmingen die hij in beschreven periode 1996-2000 maakte, waren Portugal, Noord-Canada en Fins-Lapland maar ook dichter bij huis de Nederlandse en Duitse Waddeneilanden en het groene Ierland, wat enkele mooie beschrijvingen oplevert. "Al dwalend" is uiteindelijk een wat halfslachtig reisdagboek, mooie passages over zijn helden en zielsverwanten als Slauerhoff en Vasalis worden afgewisseld met gelamenteer en geklaag over onwezenlijke details, alsof hij per se stoorzender op eigen frequentie wil spelen. En nochtans heeft Zwier onmiskenbaar de kwaliteiten om zelfs een notoir reishater te kunnen boeien. Maar dan zou hij zijn grootste troef, zijn enorme belezenheid en vakkennis als antropoloog, wat subtieler moeten uitspelen en zijn gevit wat beter moeten doseren. De grens tussen kennis en betweterigheid is o zo klein.

(Recensie geschreven in opdracht van Leeswolf | vlabin-vbc)

Gerrit Jan Zwier: Al dwalend : reisdagboeken, Atlas Amsterdam, 2001, 238 p., € 18,84. ISBN 90-450-0513-1. Distributie: Amstel uitgevers